Przywiązanie kojarzy się z różnymi emocjami, wśród nich jest: miłość, bezpieczeństwo, zaufanie, ale też lęk i zależność. John Bowlby, jeden z twórców teorii przywiązania, twierdził, że bezpieczna więź z opiekunem jest fundamentem zdrowego rozwoju psychicznego. Dziecko przez pierwsze lata życia jest zależne od opiekunów. Od jakości tej więzi zależy, jak będzie ono postrzegać siebie oraz innych ludzi w późniejszych latach.
Czym jest przywiązanie?
Przywiązanie to emocjonalna więź, która rozwija się między dzieckiem a jego opiekunem i stanowi fundament dla rozwoju społecznego, emocjonalnego i psychicznego. Odczuwanie bezpieczeństwa, które dzieci czerpią ze swojego kontaktu z dorosłymi, ma kluczowe znaczenie nie tylko w pierwszych latach życia, ale również w dorosłości. Przywiązanie jest naturalnym procesem umożliwiającym dziecku bliskość i opiekę, co zapewnia poczucie bezpieczeństwa w świecie pełnym nieznanych i często nieprzewidywalnych sytuacji.
Przywiązanie a style przywiązania
Uświadomienie sobie, czym jest przywiązanie i jaką pełni rolę w rozwoju jest kluczowe, aby zrozumieć, czym są style przywiązania. Style to różne wzorce zachowań i emocji, które kształtują się w odpowiedzi na interakcje z opiekunami w dzieciństwie. To, w jaki sposób dziecko reaguje na obecność, bliskość lub oddalenie od swoich opiekunów, kreuje jego podejście do relacji z innymi w przyszłości.
Style przywiązania
Mary Ainsworth, psycholożka i współpracownica Johna Bowlby’ego, wyróżnia cztery główne style przywiązania, które rozwijają się w dzieciństwie i wpływają na dorosłe życie:
- Bezpieczny styl przywiązania. Dzieci, które doświadczają stałego, czułego wsparcia od swoich opiekunów, rozwijają bezpieczny styl przywiązania. Oznacza to, że potrafią ufać innym, łatwiej nawiązują bliskie relacje i czują się komfortowo w bliskich interakcjach. W dorosłym życiu osoby o bezpiecznym stylu przywiązania są w stanie budować zdrowe, pełne zaufania relacje. Potrafią radzić sobie ze stresem, są otwarte na wyrażanie swoich potrzeb i emocji, co sprzyja tworzeniu głębokich więzi z innymi.
- Styl przywiązania unikający. Dzieci, które nie otrzymywały wystarczającej uwagi, wsparcia lub były odrzucane przez swoich opiekunów, mogą rozwinąć styl przywiązania unikający. Te dzieci uczą się, że nie mogą polegać na innych i dlatego unikają bliskości z opiekunami. W dorosłym życiu osoby o tym stylu przywiązania często starają się być niezależne i unikają emocjonalnej bliskości czy intymności. Często mają trudności z otwieraniem się przed innymi, co może prowadzić do problemów w relacjach z ludźmi.
- Styl przywiązania lękowy (ambiwalentny). Dzieci, które doświadczają niestabilnej opieki lub nieprzewidywalnych reakcji ze strony opiekunów, mogą rozwinąć lękowy styl przywiązania. Takie dzieci często czują się niepewne i zaniepokojone, bo nie wiedzą, czego mogą się spodziewać po swoich opiekunach. W dorosłości osoby o lękowym stylu przywiązania zmagają się z silnym lękiem przed porzuceniem, zależnością emocjonalną oraz obawą, że ich potrzeby nie zostaną zaspokojone. W relacjach mogą wykazywać nadmierną potrzebę zapewnienia o miłości i stałym zainteresowaniu.
- Styl przywiązania zdezorganizowany. Styl przywiązania zdezorganizowany rozwija się u dzieci, które doświadczają traumy lub niestabilnych i nieprzewidywalnych relacji z opiekunami. Te dzieci przeżywają silny lęk i ambiwalentne uczucia wobec swoich opiekunów. W dorosłości osoby o zdezorganizowanym stylu przywiązania nie potrafią zaufać innym, czują się zagubione w relacjach oraz przeżywają chaos emocjonalny. Często mają problem z regulowaniem emocji i podejmowaniem decyzji, co może prowadzić do trudności w budowaniu zdrowych więzi.
Jak style przywiązania wpływają na dorosłe życie?
Style przywiązania wykształcone w dzieciństwie mają głęboki wpływ na sposób, w jaki funkcjonujemy w dorosłości. Wpływają one na nasze relacje interpersonalne, zdolność do radzenia sobie z emocjami, podejmowanie decyzji i zarządzanie stresem. Oto kilka aspektów, które mogą zostać kształtowane przez nasz styl przywiązania:
- Relacje interpersonalne. Bezpieczny styl przywiązania sprzyja budowaniu zdrowych, stabilnych związków, opartych na wzajemnym zaufaniu i bliskości. Osoby z unikającym lub lękowym stylem przywiązania mogą mieć trudności w tworzeniu bliskich relacji, a ich związki mogą być pełne napięć, niepokoju lub dystansu.
- Zarządzanie emocjami. Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania potrafią lepiej regulować swoje emocje, co pozwala im radzić sobie ze stresem i konfliktami. Z kolei osoby z lękowym lub unikającym stylem przywiązania mogą mieć trudności z wyrażaniem swoich emocji, co prowadzi do nadmiernego stresu i napięcia w życiu codziennym.
- Zaufanie i podejmowanie decyzji. Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania zazwyczaj potrafią ufać innym, co ułatwia podejmowanie decyzji i współpracę. Z kolei osoby o zdezorganizowanym stylu przywiązania mogą czuć się niepewnie w relacjach, co prowadzi do trudności w podejmowaniu decyzji i dążeniu do celów.
Warto dodać, że pozabezpieczne style przywiązania, które charakteryzują się niepokojem, emocjonalną labilnością i nieefektywnymi strategiami radzenia sobie ze stresem, stanowią jedną z przyczyn wielu zaburzeń osobowości, takich jak: osobowość schizoidalna, unikająca, zależna czy borderline.
Czy można zmienić styl przywiązania?
Chociaż style przywiązania są zakorzenione w dzieciństwie, z pomocą psychoterapii możemy pracować nad zmianą niezdrowych wzorców. Psychoterapia, szczególnie ta skoncentrowana na emocjach i analizie więzi, może pomóc w zrozumieniu przeszłych doświadczeń oraz nauczeniu się nowych, zdrowych sposobów budowania relacji. Zrozumienie własnego stylu przywiązania i jego wpływu na nasze życie to pierwszy krok do zmiany. Warto zastanowić się, jak nasze wcześniejsze doświadczenia wpłynęły na nasze obecne zachowania i jakie zmiany chcielibyśmy wprowadzić. W Centrum Zdrowia Psychicznego „Balans” w Raciborzu uzyskasz profesjonalną pomoc psychologiczną i psychoterapeutyczną. Konsultacja z psychologiem jest ważna, aby ocenić skalę i rodzaj trudności, jakich doświadczasz.
Style przywiązania mają ogromny wpływ na nasze dorosłe życie – kształtują sposób, w jaki przeżywamy emocje, nawiązujemy relacje i radzimy sobie ze stresem. Zrozumienie, jak przywiązanie wpływa na nasze zachowanie, daje szansę na świadome przełamywanie niezdrowych wzorców. I właśnie po to jest psychoterapia. Dzięki pracy z psychoterapeutą możesz nauczyć się tworzyć stabilne, zdrowe więzi z innymi ludźmi.
Jeśli masz trudności w utrzymaniu relacji, chcesz odnaleźć przyczynę kryzysu w związku lub lepiej poznać siebie, by budować trwałe i bezpieczne więzi z innymi ludźmi, odezwij się do nas.
Dobry psycholog i psychoterapeuta w Raciborzu jest w „Balansie”!Centrum Zdrowia Psychicznego „Balans”
ul. Staszica 19/3
47-400 Racibórz
tel. 690 555 127
e-mail: kontakt@terapiabalans.pl
Znasz kogoś, kto potrzebuje wsparcia? Wyciągnij do niego pomocną dłoń i wyślij ten artykuł.